Okullarına kavuşan öğrencilerimizin ebeveynleri olan sizlerle, devam etmekte olan pandemi sürecinde SALGIN HASTALIK VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK konusunda bazı hatırlatmaları paylaşmak istiyoruz.

Zorlu yaşam olayları karşısında çocukların stres ve kaygı tepkileri göstermesi beklenen bir durumdur. Özellikle tüm dünyada yaşanan koronavirüs (COVID-19) salgını nedeniyle çocuk ve ergenlerin kendileri, aileleri, arkadaşları, sevdikleri ve yakınları için endişe, kaygı, panik ve korku yaşaması oldukça olağandır. Bu süreçte çocuk ve ergenler, medya, sosyal medya ya da internet üzerinden salgın hastalık ile ilgili haberleri izlemekte, tartışmalara kulak misafiri olmakta, alınan önlemleri gözlemlemekte ve ev içindeki değişikliklere tanık olmaktadırlar. Bu sebeple salgın hastalık gibi zorlayıcı bir yaşam olayı sonucunda çocuklarda görülebilecek stres tepkilerini bilmek önemlidir. Aşağıda zorlu yaşam olayları karşısında çocuk ve ergenlerde görülebilecek ortak stres tepkileri sunulmaktadır.

6 - 11 yaş çocukların tepkileri
● Okulda  çeşitli  problemler  yaşama  (ders  başarısının  düşmesi,  dikkatini  toplamada  güçlük yaşama vb.)
● Arkadaşlarından ve aktivitelerden uzaklaşma/içe kapanma
● Huzursuz, sinirli, korkmuş, tedirgin hissetme ya da vurdumduymaz tavırlar gösterme
● Aşırı alıngan, sinirli ya da kavgacı olma
● Belirgin korkular geliştirme ve hep bu korkulardan söz etme
● Karın ağrısı, baş ağrısı, mide bulantısı gibi fiziksel şikâyetler
● Uyku ve yemek düzeninde değişiklikler yaşama (uykuya dalmakta güçlük, iştahsızlık, daha fazla yeme isteği, kâbuslar görme vb.)
● Bebeksi konuşma, parmak emme, alt ıslatma gibi davranışsal gerilemelerin olması
● Teknoloji bağımlılığı

12 - 17 yaş çocukların tepkileri
● Çeşitli okul problemleri yaşama (öğrenmede güçlük, dikkatini toparlayamama vb.)
● Salgın hastalığı konuşmaktan kaçma ya da reddetme
● Tütün, alkol ya da madde kullanmaya başlama
● Aile ve arkadaşlardan uzaklaşma, sürekli yalnız kalma isteği
● Sevdiği şeylerden artık zevk almama
● Suçluluk ve öfke duygularıyla birlikte sosyal ilişkilerde kavgalar yaşama ya da yaşanan olayı yok sayma
● Uyku ve yemek düzeninde değişiklikler yaşama (uykuya dalmakta güçlük, iştahsızlık, daha fazla yeme isteği, kabuslar görme vb.)
● Teknoloji bağımlılığı

SALGIN HASTALIK SÜRECİNDE ÇOCUKLARINIZA YARDIMCI OLMAK İÇİN ÖNERİLER
Salgın hastalık tehdidi gibi zorlu bir yaşam olayı karşısında çocuklar, herkes gibi kendilerini güvende hissetmek ve her şeyin kontrol altında olduğu bilmek ister. Bu yüzden, koronavirüs riskinin çocuklar üzerindeki  olumsuz  psikolojik  etkilerini  azaltmak  ve  çocukların  psikolojik  sağlamlığını  artırmak ebeveynler için oldukça önemlidir. Aşağıda, yetişkinler olarak çocuklarınıza yardımcı olmak için bazı temel öneriler sunulmaktadır.

DİNLEMEK
Çocuklarınız için yapabileceğiniz en iyi ve anlamlı şeylerden biri onları dinlemektir. Çünkü çocuklar, genellikle, onları endişelendiren ve strese neden olan  şeyler  hakkında  konuşmak  isterler.
Çocuğunuzu  dinleyin  ve  görüşlerine  saygı gösterin.  Çocuklarla  karşılıklı  konuşmak  ve sohbet etmek, onların yaşadıkları bu zorlu süreci atlatmaları için en sağlıklı ve doğal yoldur. Şunu unutmayın ki, çocuklarınız yaşananların farkında ve tüm olup bitenleri gözlemliyorlar. Bu nedenle, yaşananlar  hakkında  konuşmamak, çocuklarınızın yanlış bilgi edinmelerine ve yoğun kaygı yaşamalarına neden olabilir.

KONUŞMAK
Bazı çocuklar sohbet ederken merak ettikleri her şeyi sorabilirler. Sorularına gerçeğe uygun, somut, içten  ve  kısa  cevaplar  vermeye  çalışın.  Cevapların  çocukların  yaşına  uygun  olmasına  dikkat  edin. Çocuğunuzun  sorduğu  soruların  dışına  çıkarak  çok  detaylı  cevaplar  vermemeye  özen  gösterin.  Yine, çocukların  sormadıkları  sorular  üzerine  (gerekmedikçe)  açıklama  yapmayın.  Cevabını  bilmediğiniz sorularla karşılaşırsanız, panik olmayın ve bilmiyorum diyerek geçiştirmek yerine bu soruların cevabını en kısa sürede öğrenerek ona açıklayacağınızı söyleyin.

NORMALLEŞTİRMEK
Çocuklarınızın stres, kaygı ve korku gibi yaşadıkları duyguları size anlatmalarına izin verin. Uygun bir zamanda,  koronavirüs  riski  altında  yaşanan  stres,  kaygı,  korku  ya  da  üzüntü  gibi  duyguların  normal olduğunu anlatın. Onlara üzgün ya da stresli hissetmenin ya da korkmanın yanlış olmadığını söyleyin.
Bu  stresli  dönemin  ve  yaşadıkları  duyguların  geçici  olduğunu,  yaşamın  bir  süre  sonra  normale döneceğini  belirtin.  Unutmayın  ki  çocuklar  çok  iyi  gözlemcidirler  ve  sizin  endişeli  olup  olmadığınızı kolayca  anlarlar.  Yine,  kendilerini  üzen  ya  da  endişelendiren  bir  şey  olduğunda  her  zaman  sizinle konuşabileceklerini onlara hatırlatın.

GÜVEN VERMEK
Gerçekçi bir şekilde güvende olduklarına dair çocuklarınıza moral verin. Çocukların bu konudaki şüphe ve  endişelerini  giderin.  Hem  sizin  hem  de  diğer  yetişkinlerin  meydana  gelebilecek  olası  tehlike  ve risklerden  onları  korumak  için  gerekli  önlemleri  aldığınızı  ve  bundan  sonra  da  almaya  devam edeceğinizi hatırlatın. Koronovirüsten korunmak için alınan diğer önlemlerden kısa, öz ve somut olacak şekilde bahsedin.

GÜNLÜK YAŞANTIYI KORUMAK  
Çocuklar,  değerli  olduklarını  ve  korunduklarını  hissetmek  için  sizin  yardımınıza  ihtiyaç  duyarlar.
Belirsizlikten, ani değişimlerden ya da günlük düzenlerinin sürekli değişmesinden pek hoşlanmazlar.
Dolayısıyla,  günlük  aktivitelerini  korumak  çok  önemlidir.  Bu  nedenle  yemek,  oyun  ya  da  uyku saatlerinin değişmemesine mümkün olduğunca özen gösterin. Bazı durumlarda günlük yaşantı düzenini korumak  zor  olduğunda  çocukların  güvende  hissedebileceği  yeni  rutinler  oluşturmak  gerekebilir.
Televizyon, sosyal medya ya da internet üzerinden sürekli koronavirüs ile ilgili haber ya da tartışma ortamlarından etkilenme durumlarını gözlemleyin ve kontrol edin. Salgın hastalık sürecinde yüz yüze ya  da  çevrim  içi  bir  şekilde  çocuklarınızın  okulla  ve  öğretmenleriyle  bağlarının  kopmamasına  özen gösterin. Okul ve öğretmenleriyle iletişim halinde olarak okul rutinini devam ettirmeye çalışın.

SAĞLIĞINIZI ÖNEMSEYİN
Mümkünse  spor  yapın.  Fiziksel  sağlık  ve  ruh  sağlığı  birbiriyle  yakından  ilişkilidir.  Fiziksel  sağlığınıza dikkat  etmek  ruh  sağlığınızı  da  korur.  Normal  zamanda  aldığınızdan  daha  fazla  çay,  kahve,  asitli içecekler, şeker ve nikotin bedeninizde var olan stresi, gerilimi ve kaygıyı artırır.

ORTAK ZAMAN
Çocukların psikolojik sağlamlıklarının korunması için onlarla birlikte hoşça vakit geçirecek aktiviteler yapmak önemlidir. Çeşitli etkinlikler sayesinde aile birlikteliğinizin verdiği güven ve aidiyet duygusunu pekiştirilebilir.

SORUMLULUK VERMEK
Çocukların  size  ve  çevrenizdekilere  gönüllü  olarak  yardım  etmelerine  izin  verin.  Özellikle  çocukların “her şey kontrol altında” algısının zarar görmemesi için sizin gözetiminizde yaşlarına ve gelişimlerine uygun bazı işlerde size yardımcı olmaları önemlidir.

ÖRNEK OLMAK
Düzenli  beslenmeye  ve  uyumaya  özen  göstererek,  günlük rutin  işlerinizi  devam  ettirerek,  yetkililerden  gelen koronavirüsten  korunma  ile  ilgili  uyarıları  dikkate  alarak, çocuklarınızın  önünde  yaşadığınız  kaygıyı  sürekli konuşmayarak ya da aşırı düzeyde haber takip etmeyerek, bu süreçte ne yapmaları ya da nasıl davranmaları gerektiği konusunda çocuklara örnek olunabilir.

DESTEK ALMAK
Koronavirüs  riski  sürecinde,  önerileri  uygulamanıza  rağmen,  çocuğunuz  aşırı  panik  olma,  ağlama nöbetleri,  sürekli  uyku  sorunları  ya  da  yoğun  davranış  sorunları  gibi  tepkiler  gösteriyorsa,  bizimle paylaşarak, gerekli durumlarda da uzman desteği ile süreci sağlıkla atlatabileceğinizi hatırlatırız